فلسفه و گفتگوی تمدنها

زمانی که اسکندر کبیر شروع به کشور گشایی کرد (اوایل قرن چهارم ق.م) به جای نگاه "مدینه" -که نگاه سقراط و افلاطون و ارسطو بود و حتی سعادت فرد رو تابع سعادت مدینه میدونست- نگاه امپراطوری حاکم شد.

این شکستن مرزها و بوجود اومدن شهرهای چند فرهنگی باعث رشد دو مولفه در مردم شد: یکی جهان وطنی و یکی هم فردگرایی.

فرد گرایی و حضور اقوام و فرهنگهای مختلف کنار هم نیاز به اخلاق رو افزایش داد و طبعا فلاسفه هم بیشتر توجه به جنبه های عملی فلسفه کردن تا جنبه های نظری و مابعدالطبیه فلسفه. به نظر سنکا از اساس فلسفه باید مبین مسیری برای زندگی انسان ها به سوی سعادت باشه وگرنه فلسفه نیست. 

برای همین هم بعد از کشورگشایی ها توجه به مابعدالبیعه کم شد و هم رواقی ها و هم اپیکوری ها از مابعدالطبیعه قدما استفاده کردن. اونها حتی در مبانی نظری اخلاق هم از قدما تبعیت کردن و فقط تغییراتی ایجاد کردن.

البته شاید الان هم که مرزها به نوعی دیگه شکسته شده و دوران همزیستی فرهنگ ها و ملل هست این اخلاقیات تا حدی دوباره کارایی بیشتری پیدا کنه...

نقد بی پرده

نقد واقعی شوخی بر نمیدارد، رحم نمیکند و هر چیزی را از دم تیغ میگذراند. در نقد تعارف را باید کنار گذاشت و این برای کل جامعه و البته کل تمدن چیز بهتریست. تا میخواهی نقد کنی عده ای می آیند و "دلسوزی" می کنند و "احساساتی" می شوند و با جملاتی مثل اینکه "حالا این تجربه اول است" یا "نباید اینطور توی ذوق طرف بزنیم" و الخ می خواهند از کار ضعیف حمایت کنند؛ این ها اگر بدانند، دارند از خود آن فرد تا کل جامعه خیانت میکنند. کار ضعیف باید نقد شود، بیرحمانه هم نقد شود که اگر اینطور نباشد کارهای ضعیف شایع میشود و آفرینندگان، جسارت نشر هر کاری را می یابند. نتیجتا توقع ها پایین می آید، دقت در توجه به جزئیات کاهش می یابد و  مجالی برای شاهکارها که چه عرض شود، حتی برای کارهای خوب هم مجالی نخواهد بود.

منتقدین در نقد نه باید به کارهای قبلی فرد و نه به وجهه اجتماعی او و نه به حمایت های غیر تخصصی دیگران از اثر، وقعی نگذارند و بر اساس مبانی صحیح نقد و با تخصص کافی نسبت به اثر، دقیق و صریح باشند. باید نقاط قوت، تازگی ها و امتیازات اثر، همراه ایرادات و ضعف ها و خلاهایش را به روشنی بیان کنند تا هم آفریننده اثر و هم دیگران، امتیازات را بکار گیرند و از تکرار اشتباهات در امان مانند.

این اتفاقا یکی از بارزه های کشورهای پیشرفته و تمدن های خودساخته است که در نقدهاشان هیچ رحمی و هیچ ملاطفتی نیست و اینچنین بروز و جولان عوام فریبان و غیرمتخصصان، نزدیک به محال میشود و با افزایش سطح توقع عمومی، همه آفرینندگان را مجاب میکنند که اگر مقبولیت و توجه صاحب نظران را می خواهند باید صبر کنند و رنج فراوان ببرند؛ و اگر اینچنین نکنند طرد میگردند و کسی به آنها توجهی نخواهد کرد...