رابطه شعور و مدرک

چرا میگویند شعور ربطی به مدرک ندارد؟؟؟

واکنشی که در همان لحظه اول به یک اتفاق، یا یک حرف، یا هر کنش بیرونی دیگری نشان میدهید معیار شناخت اخلاق شماست.

واکنش های لحظه اولی و واکنش های بدون تامل و فکر ما، از اعتقادات و بینش های "واقعی" ما ناشی می شوند و معیار خوبی برای شناخت آن ها هستند. 

افلاطون میگفت اگر میدانی ولی عمل نمیکنی در واقع نمیدانی!

یا سعدی میگفت: علم چندان که بیشتر دانی-- چون عمل در تو نیست نادانی.

فرق است بین معقولات (متعلقات عقل) و محفوظات (متعلقات حافظه).

آنچه ما واقعا باور داریم بینش و اعتقاد ماست و جزو معقولات ماست. آنچه هم در حافظه سپرده ایم و در آن کنش ها و واکنش های آنی و لحظه ای خودشان را نشان نمیدهند محفوظات اند.

این است که میبینیم گاهی یک استاد دانشگاه رفتار زننده و غیر انسانی دارد ولی یک فرد با سواد و با مدرک کم، یا حتی بی سواد، خلقی والا و دوست داشتنی...

داوری اخلاقی

می گفت:

 در محله ما #فاحشه ای بود.

البته که من اهل این چیزها نبودم...

ولی او چند کودک بی پناه را هم پناه داده بود. 

هیچ وقت نفهمیدم که او را باید زنی بی شرف دانست یا نه! 

چند تایشان را به خانه اش آورده بود و آن ها مدرسه هم میرفتند...

آخرش هم نفهمیدم منی که فکر این کارها هم برایم سخت است شرافت نداشتم یا او که این کارها را میکرد...

برداشت آزاد

راحت میپذیریم که از دستمان بر نمی آید. بدبختی هم همین جاست. 

میگوییم باید حتما لااقل یک گروهی اول پشتمان در بیایند یک عده ای همراهمان شوند یک سازمانی، ان جی اویی، کانونی بسازیم بعد برویم سراغ انجام آنچه ادعا میکنیم باور داریم!

ای کاش قبل از اینکه به چیزی خارج از خودمان باور پیدا کنیم به خودمان ایمان می آوردیم.

یک برداشت آزاد از بخشی از آیه 47 سوره سبا قرآن:

قُلْ إِنَّمَا أَعِظُکُمْ بِوَاحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَى وَفُرَادَى...

پس شما را به یک چیز توصیه میکنم. اینکه یکی یکی و دوتا دوتا برای خدا قیام کنید...

گفته یکی یکی و دوتا دوتا! بی انتظار هیچ حمایت و پشتوانه خارجی...

مقایسه ممنوع

یکی از چشمه های مهم رنج آدم ها مقایسه است...

همه چیز را مقایسه میکنیم...

ماشین، خانه، لوازم زندگی، کیفیت و کمیت سفر، لباس، اعضای خانواده، همسر، دوست، اخلاق... 

معمولا به قدری هم از آن طرف کم میدانیم که حد ندارد. آنطرف را بی عیب و نقص می بینیم و اینطرف را فقط عیب...

اینجور مقایسه ها رنج آور است. 

بهتر است با دارایی ها و کم و کاستی هایی که داریم برنامه بیشترین لذت ممکن را بچینیم. 

کم و کاستی در همه جا هست؛ اما لذت را باید بیشتر با برنامه قبلی رقم زد.

پ.ن: مقایسه ای که باعث بهبود و اصلاح میشود رسومی دارد که باید رعایت کرد. باید با اطلاع کامل و دور از احساسات باشد. باید توسط یک متخصص هم انجام گیرد. در هر حال بهتر است خودمان را با مصادیق مقایسه نکنیم. بهتر است خودمان را با معیارهایی که اثر مثبتش اثبات شده مقایسه کنیم...

یک فیلم با موضوع اجتماعی

"12 yeats a slave"

Directed by: Steve McQUEEN

-based on a true story-

پیشنهاد میکنم این فیلم رو ببینید. غمگینه! اما درک اینکه همین صد و شصت-هفتاد سال پیش تو کشورهایی که الان پیشرو حقوق بشر هستند چقدر اوضاع متفاوت بوده تجربه خیلی جالبیه.

اینکه برده داری، نژاد پرستی و خشونت، زمانی جزو مسائل عادی و روزمره جهان بوده و الان تا این حد زشت و کثیف به نظر میرسه آدم رو به  درک بهتری از مفهوم انسان میرسونه.

فیلم های اجتماعی رو خیلی میپسندم...

غذا و اخلاق

یکی از علایم ورود به وادی انسانیت و اخلاق این است که وقتی گرسنه اید و چیزی برای خوردن بدستتان میرسد، درست قبل از شروع به خوردن، کمی به اطراف و اطرافیان نگاه کنید و به آن ها فکر کنید...

رفتار انسان ها در قبال غذا را اصلا نمیشود دست کم گرفت. این بخصوص زمانی که امنیت و اطمینانی راجع به وعده بعدی در کار نباشد انسان های ضعیف را  به خوبی از انسان های قوی جدا میکند...

اخلاق دانستن یا اخلاقی بودن

بعضی ها هم هستند که اخلاق میدانند ولی اخلاقی نیستند. منظورم کسانی است که خوب میدانند چطور باید اخلاقی زیست ولی توان آن را ندارند. ظرفیت و اندازه آدم ها را البته که دانسته هاشان بیشتر میکند ولی این حدی دارد. لذا بعضی را میبینیم که رفتارشان آزار دهنده است و اگر اعتراض کنی خوب بلدند که ماست مالیش کنند چون از قبل خوب میدانسته اند که کارشان زشت است و لذا برای توجیه و بهانه تراشیش هم آماده کرده اند. پوچی تمام دانسته های این ها را در شرایط فشار و سختی، از عکس العمل هاشان میشود شناخت. 

اخلاق

آدم اخلاقی باید اول از همه پیش درگاه خودش روسفید باشد. آخر محال است کسی خودش را دوست نداشته باشد و محال است کسی از وجود خودش خرسند نباشد و بتواند به دیگران خوبی کند...واقعا نمیشود...

هفت رذیلت که باید دوری کرد

هفت نکته واجب تر از نان شب:

برای عقلانی زیستن هفت رذیلت را از خود دور کنید:

1- خودشیفتگی: اگر از دیگران دلیل میخواهید، خوبی انتظار دارید و بدی ها را نمیخواهید؛ حساب خود را جدا نکنید.

2-پیشداوری: پیشداوری یعنی داوری قبل از مواجهه با موضوع. کسی که پیشداوری مثبت یا منفی دارد دلایل و توجیهات را نمیشنود و دچار بدفهمی است.

3-تعصب: تعصب یعنی مقدس دانستن وفاداری. وفاداری به عهد خوب است ولی قابل نقد و بازنگری نیز هست. اینطور نیست که اگر چیزی که با آن بیعتی کرده ایم عوض شد ما لزوما فیکس باقی بمانیم!

4-جزم و جمود: این یعنی اعتقاد به این که فقط دیدگاه و منظر ما وجود و اصالت دارد و بقیه دیدگاه ها یا وجود ندارند یا بی ارزشند.

5-تعبد: تعبد یعنی اینکه کسی را پشتوانه حرفش بدانیم. یعنی بگوییم چون فلانی میگوید "الف ب است" پس حتما درست است.

6-خرافه پرستی: این یعنی قبول کردن چیزی که هیچ رجحانی در مقابل نقیضش نداریم. یعنی "الف ب است" را همان قدر قابل رد و اثبات ببینیم که "الف ب نیست" را؛ ولی یکی را بی دلیل بپذیریم.

7-آمیزه حق و باطل: این یعنی بپذیریم همه افراد در این دنیا آمیزه ای از حق و باطل اند. نه کسی یکسره حق است و نه کسی یکسره باطل.

-نقل به مضمون سخنرانی ملکیان درباره زیست عقلانی-

معدل اخلاق من

دقت کنید:

اطرافیان شما پیش فرض، زمانی شما رو دوست دارن که به دردشون بخورید. وقتی گره ای باز میکنی، فداکاری و گذشتی میکنی، کاری رو با تمام وجودت انجام میدی،  خدای نکرده پارتی بازی میکنی، حتی کسی رو مهمون میکنی و خلاصه وقتی که براشون مفید واقع میشی دوستت دارن.

این به نظرم از تمایل ذاتی انسان ها به بقا و حیات میاد. کسانی که به این حیات -یا حیات با کیفیت تر- کمکی میکنند برای ما مثبت اند و کسانی که مانع اون هستند منفی. کسانی هم که اثری ندارند مهم نیستند.

اما اخلاق، درست از همین دریچه ها وارد میشه. وقتی خنثی ها مهم شدند وارد سطوح اولیه اخلاق شدیم؛ و وقتی دشمنان یا مخالفان و کلا کسانی که هر جور زاویه ای با ما دارن برای ما مهم و مثبت شدند وارد سطوح بالاتر اخلاق شدیم.

البته انسانی موفق به اخلاقی زندگی کردن میشه که این پیشرفت های اخلاقیش همراه پیشرفت معرفتیش هم باشه. تمارض و نمایش-بخصوص تمارض خود برای خود-، قطعا دائمی نیست و تو اولین شرایط سخت و دشوار پیش آمده لو میره. اما رشد معرفت به معنی درک لذت و شیرینی این مراحل، اخلاق رو نهادینه میکنه.

میزان پایبندی خودتون به اخلاق رو تو شرایط سخت بفهمید. اخلاق ما معدل اخلاق ماست نه رفتار خاصی که در شرایطی بروز میدیم؛ چه بد چه خوب...

زیست اخلاقی با اطرافیان

در اخلاق یک خوب و بد فی نفسه (خارج از ما - ذاتی) وجود دارد و یک درک ما از خوب و بد (تفسیر ما).

قطعا وقتی من معیارهایی اخلاقی را انتخاب میکنم آن ها را بیشتر مطابق با واقع دیده ام. اما به دو دلیل نمیتوانم ادعا کنم آن ها قطعا مطابق با واقع (خوب و بد ذاتی) هستند:

1- تفسیر انسان از خوب و بد و معرفت او از آن ها کاملا مبتنی بر مابعدالطبیعه ای است که فرد قایل است.

2- انسان در تفسیرهای خود دلایل زیادی برای خطا دارد. از جمله تعصبات، احساسات، پیشفرض ها، خطاهای منطقی، تاثرات محیطی و بسیاری دیگر.

 نتیجه مهم: من نباید از دیگران انتظار داشته باشم که:

 1-خودشان را بر اساس معیارهای من تطبیق کنند.

 2- نباید انتظار داشته باشم دیگران حتما قایل به معیارهای من باشند و اطرافیان را بر آن مبنا قضاوت کنند.

 و ادعا کنم در غیر این دوصورت حتما آنها بد فی نفسه هستند.

اما خود من البته حق دارم بر اساس مبنای خودم قضاوت کنم، تغییر رفتار بدهم و تصمیم گیری کنم. ضمن اینکه بهتر است این قضاوت ها همراه با حسن ظن عقلانی هم باشد. در واقع تا جایی که زندگی را برای من ممکن کنند از این اعتقادات استفاده میکنم و بد هم نیست...

اخلاق چیست

اکثر آدم ها فکر میکنند معنی بهتر بودن و بدتر بودن را میدانند! از آن بدتر اینکه فکر میکنند این را خیلی خوب هم میدانند!

تمام بدبختی ها از همین توهم ها ناشی میشود...

خدا و اخلاق

یکی از مزایای وجود خدا برای انسان ها ممکن شدن اخلاقه. اخلاق یعنی انسان از روی اختیار کار خوبی را بر کار بدی ترجیح بده. از مفهوم خوب و بد و مزایایی که وجود خدا میتونه برای تشخیصشون داشته باشه  که بگذریم بحث چرایی این انتخاب به میون میاد. چرا انسان باید یک کار خوب رو به جای یک کار بد ترجیح بده؟ بالاخره باید یک انگیزه ای برای این انتخاب باشه یا نه؟ ترجیح بلامرجح که نمیشه.

وجود خدا به عنوان خیر اعلی و تمایل ذاتی و ناچار اراده انسان برای رسیدن به خیر نامحدود، به خوبی این ترجیح رو توجیه میکنه. در حقیقت اگر خیر اعلایی وجود داشته باشه، خیر و خوبی به نوعی وجود خارجی و اصالت واقعی پیدا میکنه و اخلاق از نسبی شدن نجات پیدا میکنه.

 هر دلیل دیگه ای مثل مقبولیت در جامعه یا بهتر شدن حال درونی فرد یا بیان های مکانیکی مثل ترشح هرمون هایی که باعث آرامش میشه یا از این دست، تقلیل دادن اخلاق به یک امر فردی و از سر خودخواهی خواهد بود، ضمن اینکه انجام خوبی برای خوبی هم بازگشت به همون ترجیح بلامرجح و محال خواهد بود.

برگرفته از: شهود حقایق ازلی در خداوند-فلسفه مالبرانش

خلاصه کتاب درس گفتارهایی در فلسفه اخلاق 9

دریافت فایل
عنوان: خلاصه کتاب درس گفتارهایی در فلسفه اخلاق 9
حجم: 329 کیلوبایت

توضیحات: در این قسمت از کتاب، نتیجه گرایی (پیامدگرایی) اخلاقی مورد بررسی واقع شده. خودمحوری روان شناسانه و خود محوری هنجاری بصورت مجمل تر و فایده گرایی بصورت کامل تر بررسی شده. در فایده گرایی با توجه به نتایجی که محتمل می باشد، عملی اخلاقی تر است که متضمن بیشترین مقدار لذت و کمترین مقدار رنج و الم باشد. لذت های دانی و عالی نیز در همین بخش توضیح داده شده....

بقیه قسمت ها را در اینجا ببینیند.

اخلاق قضاوت

قضاوت و حماقت دو سر یک طیف هستند. ارسطو معتقد بود اخلاق یعنی رعایت حدوسط در هر کاری. البته با این توجه که بیشترین خیر رو برای بیشترین انسان ها فراهم کنه. قضاوت کردن درباره دیگران کار بسیار دشوار و خطرآفرینیه و ممکنه به قیمت آبرو و حیثیت ما یا دیگران تمام بشه. اما درست در سر دیگر این طیف، مطلق قضاوت نکردن، آدم رو دچار حماقت زدگی میکنه. خوشبینی بیش از حد و خوب بینی چیزها و آدم هایی که گاهی باید از زندگی حذف کنی یا ازشون دوری کنی یا لااقل حواست بیشتر بشون باشه کار حماقت باریه. فرقی نمیکنه! چه قضاوت کردن بیجا و نادانسته و چه قضاوت نکردن بیجا و خوشبینی زیاد، هر دو غیر اخلاقی هستند...

خلاصه کتاب درس گفتارهایی در فلسفه اخلاق 8

دریافت فایل
عنوان:  خلاصه درس گفتارهایی در فلسفه اخلاق 8
حجم: 278 کیلوبایت
توضیحات: در این بخش اولین مذهب اخلاق هنجاری کتاب را مورد بررسی قرار داده ایم. اخلاق وظیفه گرا و انواع آن به صورت مختصر توضیح داده شده اند. اخلاق وظیفه گرای عمل محور و قاعده محور.
همچنین مختصری درباره فلسفه کانت و بخصوص آن هایی که مربوط به نقد عقل عملی و درواقع اخلاق کانتی هستند در اینجا بحث شده و لذا اخلاق قاعده محور عقل گرا به صورت تفصیلی تر بیان شده است.

بقیه قسمت ها را در اینجا ببینیند

خلاصه کتاب درس گفتارهایی در فلسفه اخلاق 7

دریافت فایل
عنوان: خلاصه کتاب درس گفتارهایی در فلسفه اخلاق 7
حجم: 316 کیلوبایت
توضیحات: در این بخش با رابطه دین و اخلاق آشنا می شویم. آیا دین مبتنی بر اخلاق است یا بر عکس اخلاق مبتنی بر دین است؟ آیا می توان دیندار نبود اما اخلاقی زندگی نمود؟ آیا می توان دیندار بود و اخلاقی زندگی نکرد؟ جایگاه دستورات الهی در ادیان ابراهیمی در تشخیص درستی و نادرستی اعمال چیست؟ حسن قبح، ذاتی است یا نه؟

بقیه قسمت ها را در اینجا ببینیند

خلاصه کتاب درس گفتارهایی در فلسفه اخلاق 6

دریافت فایل
عنوان: خلاصه کتاب درس گفتارهایی در فلسفه اخلاق بخش ششم (سروش دباغ)
حجم: 305 کیلوبایت

توضیحات: این بخش بسیار شیرین و جالب درباره اخلاق مربوط می شود به عاطفه گرایی اخلاقی. هیوم را که پدر شکاکیت فلسفی در دنیاست پدر معنوی این نوع خاص از اخلاق گرایی میدانند. حلقه وینی و کتاب مقدسشان "تراکتاتوس" نوشته ویتگنشتاین و گزاره هایی که نهایتا توسط "ای جی ائر" درباره عاطفه گرایی اضافه شد سیر بیسار جالبی در تاریخ فلسفه اخلاق است. ضمن اینکه خود این بحث بسیار زیباست و فرق بین معرفت بخشی گزاره های بی معنا و گزاره های مهمل بسیار جالب توجه است.

بقیه قسمت ها را در اینجا ببینیند

خلاصه کتاب درس گفتار هایی در فلسفه اخلاق 5

دریافت فایل
عنوان: خلاصه کتاب درس گفتارهایی در فلسفه اخلاق 5 (سروش دباغ)
حجم: 261 کیلوبایت

توضیحات: در این بخش آرای شهودگرایان درباره احکام اخلاقی بررسی می شود. "مور" بر این باور بود که همانطور که مقدمات هر استدلالی نهایتا باید بر یک اصل غیر استدلالی و اصطلاحا شهودی بنا شود، و استدلال در مقدمات تا ابد نمتواند ادامه دار باشد؛ پس این را درباره احکام اخلاقی نیز می توان تسری داد.

"راس" که قهرمان شهود گرایی است هفت اصل شهودی اخلاقی را تبیین کرد و معتقد بود در شرایط مختلف میتوان با شهود به این هفت اصل اساسی به قضاوتی درست رسید.

بقیه قسمت ها را در اینجا ببینیند.

خلاصه کتاب درس گفتارهایی در فلسفه اخلاق 4

دریافت فایل
عنوان: خلاصه کتاب درس گفتارهایی در فلسفه اخلاق 4
حجم: 274 کیلوبایت

درباره خطای مکی. او معتقد بود که مردم در داوری های اخلاقی خود یک پیشفرض دارند. آن ها بصورت پیشفرض خوبی و بدی و کلا ویژگی های اخلاقی را موجود می دانند و حال آنکه این ها وجود ندارند. پس او معتقد بود همیشه یک خطا در داوری ها هست.

پاسخی که مک داول به او میدهد بر اساس یک نوع وجود برای ویژگی های سبک اخلاقی است که به کیفیات ثانوی معروف است. وجود کیفیاتی مانند رنگ ها و بو ها و ... .

 بقیه قسمت ها را در اینجا ببینیند

خلاصه کتاب درس گفتارهایی در فلسفه اخلاق 3

دریافت فایل
عنوان: بخش سوم خلاصه کتاب درس گفتارهایی در فلسفه اخلاق
حجم: 312 کیلوبایت

توضیحات: ریچارد هیر فیلسوف انگلیسی و تجویز گرایی اخلاقی به این معنا که معتقد بود می توان با یک سری ملاک های صوری به قضاوت های اخلاقی کلی و تجویزی رسید....

 بقیه قسمت ها را در اینجا ببینیند

خلاصه کتاب درس گفتارهایی در فلسفه اخلاق 2

دریافت فایل
عنوان: بخش دوم خلاصه کتاب درس گفتارهایی از فلسفه اخلاق (سروش دباغ)
حجم: 396 کیلوبایت
توضیحات: خاص گرایی اخلاق - نظریات دنسی درباره وابستگی داوری های اخلاقی به سیاق

آیا می توان قواعد کلی برای داوری تمام شرایط و اتفاقات عالم داشت؟ بنظر دنسی این کار به صورت مطلق ممکن نیست اما بالقوه چرا!

 بقیه قسمت ها را در اینجا ببینیند

خلاصه کتاب درس گفتارهایی در فلسفه اخلاق 1

دریافت فایل
عنوان: بخش اول خلاصه کتاب درس گفتارهایی در فلسفه اخلاق (سروش دباغ)
حجم: 381 کیلوبایت
توضیحات: خلاصه بخش اول کتاب "درس گفتارهایی در فلسفه اخلاق".کلیات فرااخلاق و بررسی اخلاق وجود شناختی، معرفت شناختی و دلالت شناختی. همچنین با آرای علامه طباطبایی ره در این باب آشنا خواهید شد.

در فرااخلاق از منظری بحث بر سر اینست که آیا خوبی و بدی یا درستی و نادرستی در عالم خارج چگونه وجود دارند؟ آیا مثل درک ما از رنگ ها هستند یا مثل درک ما از دیگر ویژگی های طبیعی مثل لذت یا مانند بسیاری از مفاهیم بصورت شهودی درک می شوند؟

از منظری دیگر بحث اینست که آیا گزاره های اخلاقی قابل ارزش گزاری درست و غلط هستند یا مانند گزاره های عاطفی فقط حسی را بیان میکنند که درستی و غلطی ندارد.

بحث از دلالت شناسی و اینکه معنای گزاره های اخلاقی بر چه چیزهایی دلالت میکند بحث دیگر فلسفه اخلاق است.

کلا این ها بحث هاییست که هر کسی باید آن ها لااقل برای خود حل کند و تکلیف خود را با آن ها روشن نماید.

بقیه قسمت ها را در اینجا ببینیند

درباره الی - درباره اخلاق

یک پیشنهاد ساده و نوستالژیک:

فیلم "درباره الی" رو یک بار دیگه تماشا کنید.

وقتی امروز و پس از مدت ها دوباره تماشا کردم؛ دیدم که چقدر این فیلم، خوب به پیچیدگی های داوری های اخلاقی پرداخته.

اونجایی که شما دختر جوانی رو میبینید که به اصرار دوستش و فقط برای یک روز اومده تا کسی که فقط چند روز آینده رو ایران هست ببینه. از طرفی هم تصمیم قطعی برای به هم زدن نامزدیش داره.

یا اونجایی که مجبور میشن راجع به الی (که جونش رو برای نجات یکی از اون ها از دست داده) دروغ بگن.

یا اونجایی که نامزدش نهایتا با اطلاعات غلط از الی، یک قضاوت غلط رو تا آخر عمرش به دوش میکشه.

همه و همه نشان از پیچیدگی و دشواری داوری های اخلاقیه...

اخلاق سقراط

مولفه مهم اخلاق سقراطی یکی گرفتن معرفت و فضیلت است. بر این اساس کسی که به خوبی چیزی معرفت دارد محال است در جهت رسیدن به آن قدم برندارد و کسی که به بدی چیزی معرفت دارد محال است واجد آن شود. البته این، نقد بسیاری از منتقدین از جمله ارسطو را در بر داشته که واقعیت انسان آنگونه که هست را در نظر نگرفته. انسان در لحظه زندگی میکند و در لحظه تصمیم میگیرد لذا ممکن است به بدی مثلا شراب معتقد باشد ولی به دلیل شرایطی که در آن است تصمیم بگیرد شراب بخورد و اینکه انسان ها همیشه بر اساس معتقدات خود زندگی نمیکنند و همین است که پشیمانی را معنی میدهد.

پاسخ سقراط با تاکید بر مفهوم معرفت در قضیه ارائه میشود. سقراط میگوید معرفتی در این قضیه مورد نظر است که معرفت حقیقی و نهادینه شده در وجود فرد است لذا تخلف ناپذیر است و با اعتقادی که صرفا در زبان می آید متفاوت است.

پیامد دیگر این مولفه، قابل آموزش بودن اخلاق است. یعنی همانطور که معرفت قابل آموزش است، اخلاق را هم میشود آموزش داد؛ کما اینکه سقراط این کار را انجام میداد.

دیگر مولفه اخلاق سقراطی اصالت و مرجع بودن قانون طبیعی است، به این معنا که آنچه خلاف قوانین طبیعت است را غیر اخلاقی و آنچه در طبیعت جریان دارد را اخلاقی میگیرد.این در واقع یک مرجع تشخیص و داوری در اخلاق سقراطی است.